10-12-11

 We vertrokken om half 8 uit Groningen voor een ruim twee uur durende rit naar Nijmegen voor de Deepsky-dag 2011.

 -Toen ik om kwart voor 7 mijn bed uitging kon ik nog net door het dakraam een bijna volle maan onder zien gaan.

-Om half 8 Michaël opgepikt en we zijn op weg. Ergens voorbij Zwolle zien we ineens de zon opkomen. Een vuurrood stukje toont   zich net boven de horizon.

-In Nijmegen, op de plaats van bestemming aangekomen, zien we achter ons een volledige regenboog.

-Bij Arnhem, op de Posbank, zien we een mooie bijzon.

-Onderweg naar huis, net voor Deventer nog het geluk een gedeelte van de maansverduistering te zien en te fotograferen (met  mobiele telefoon).

-En ook Jupiter en Venus waren daar te zien en de inmiddels weer ondergaande zon.

Wauw, wat een shallowsky-dag op Deepsky-dag; en dat zonder instrumenten en grotendeels overdag!

 De Deepsky-dag zelf, was zeer geslaagd, al hebben wij (Michaël en ik) het einde niet meer meegemaakt. Minstens 60 belangstellenden waren er, om verschillende lezingen te beluisteren en elkaar wat beter te leren kennen. Niels mocht een platina certificaat voor 200 Herschels waar te hebben genomen, in ontvangst nemen, Bob een diamanten voor 400 Herschels, ( ik een zilveren voor 50 Messiers).

23-10-11 Gasteren 21:15 – 23:30 200mm Dob

 Geen maan en helder, dus het veld in. Samen met Michaël, die ook wel zin had om daar eens te kijken. Wat is het prachtig donker en rustig in Gasteren. Duidelijk de koepel van Assen te zien maar alles is veel beter zichtbaar dan vanuit de stad Groningen.

Direct valt de Melkweg ons op. Wat een heldere band die behalve duidelijker, ook veel verder doorloopt dan je in de stad kunt zien. Donkere lanen waren erin te ontdekken en zo mooi! Ook zagen we tijdens het opbouwen al een meteoor, waarvan we er over de hele avond wel een stuk of 5 hebben gezien.

Het was erg helder en erg transparant maar de seeing was nog steeds erg slecht. Ik heb even naar Jupiter gekeken maar die golfde door het beeld en er waren maar hele korte momentjes dat hij enigszins scherp was zelfs met (maar) 130 x.

Eerst even naar M33, gewoon om te kijken hoe hij hier in Gasteren uit de verf kwam. Betrekkelijk eenvoudig te vinden en duidelijk zichtbaar. Geen structuur gezien maar wel groot, ook al zie je alleen de kern. Met een vergroting van 70x. Terwijl ik daar naar keek, zien we een auto onze kant opkomen. Goh, toch nog een sterrenliefhebber? Ja, het bleek Bob te zijn die zonder zijn grote instrument maar met de verrekijker even kwam “buurten”.

Het was erg koud en de wind “sneed” behoorlijk door ons heen en deed de buizen trillen maar toch…. Ik wou graag de M74 zien en dat is gelukt!

Net naast eta Piscus was hij nu betrekkelijk eenvoudig te vinden. Hij stond nog niet helemaal in het zuiden op dat tijdstip, maar wel al wat hoger dan de vorige keren dat ik hem probeerde en nu dus zo gevonden. Een toch wat ronde grijze vlek die er bij 70 x al goed uit kwam. Ik vond hem eigelijk best groot nog en behalve zijn ronde vorm waren er geen details te herkennen.

Verder naar boven in Vissen voor de dubbel psi I. Een heldere dubbel van twee witte sterren met nagenoeg dezelfde magnitude (5,6 – 5,8) en tamelijk wijdt op 30”. Bob bekeek ze met de verrekijker en toen zag ik dat ik ze ook in de 9×50 zoeker al mooi kon zien. Twee kleine scherpe puntjes. Leuk dubbeltje, zeker in de verrekijker/zoeker. Nog een tijdje gezocht naar de Blue Snowball maar dat is niet gelukt.

Na een tijdje ging Bob weer weg en hadden wij het zo koud dat we in de auto zijn gaan zitten en vandaar uit met de verrekijker zijn verder gegaan. (We moeten duidelijk nog wel wennen aan de kou!).

Met de verrekijker waren er zoveel sterren te zien, zo mooi en zo heerlijk dwalen door de Melkweg bij Zwaan en Cassiopeia. Open sterrenhopen bekeken: M34, M36. M37 en M38. Uiteraard het Dubbele Cluster, Andromedastelsel, Melotte 20, Pleiaden en Hyaden. Och, er is gewoon met de verrekijker toch al zoveel om van te genieten, heerlijk.

Om half twaalf zijn we vertrokken en waren mooi om twaalf uur weer thuis. Misschien ten overvloede, maar we hebben enorm genoten!

19/20-08-11 Groningen 23:45 – 02:00 8” dob.

 Bij Michaël waargenomen in zijn “nieuwe” goed verdonkerde tuin.

Toen we begonnen mikte ik mijn telescoop op de plek waar ik dacht dat komeet Garradd ((/2009 P1) zich moest bevinden. En ongelooflijk, hij stond direct midden in beeld! Wauw. Ik zag een grote diffuse vlek, (ik dacht dat de coma groter was dan de vorige keer, al was de seeing nu ook veel beter), met een hele heldere, kleine kern, die niet precies in het midden leek te zitten. De komeet bevond zich ongeveer tussen Dolfijn en Pijl (dichter bij Dolfijn) en ik meen een zweem van een staart te zien, richting de Pijl. Met een vergroting van 50x eenvoudig te vinden en heel mooi duidelijk bij 130x.

Michaël had toch last van het licht van de buurman (Hans) en heeft gevraagd of hij zijn licht uit wilde doen. Blijkbaar daardoor nieuwsgierig geworden, kwam Hans achter in de tuin even kijken en is uiteindelijk ruim een uur gebleven!

Uiteraard hebben we hem wat dingen laten zien en hij kreeg eerst M27 bij Michaël, in zijn 130mm/F5 Newton, te zien. Daarna ook bij mij met 50x en UHC-filter. Hij was erg enthousiast en wou ook graag door ons uitgelegd krijgen wat het allemaal was wat hij zag. Ook hoe ver het allemaal stond en hoe het was gevormd/ontstaan. Onder de indruk van de afstanden, de omvang van de objecten en de tijdspanne, moest ik hem M31 laten zien. De heldere kern kwam heel goed in beeld en Michaël zag zelfs een stofband.

Bij Michaël kreeg hij toen Albireo te zien en hij zag ze als geel en blauw. Ook de dubbele dubbel, ε Lyra, liet Michaël hem zien.

Ter afwisseling en als leukigheidje heb ik Hans het E.T.-cluster laten zien, wat hij ook grappig vond. Verder bij Michaël de mooie rode Granaatster in Cepheus en bij mij nog het sprankelende dubbele cluster. Uiteraard bij Michaël ook nog de komeet en 61 Cygni.

Toen ging ik naar huis en had om half drie alles weer in huis en op zijn plek staan.

Thuis was de prachtige samenstand van de Maan (68%) en Jupiter te zien, dus de verrekijker er nog even bij gepakt.

De Maan, erg fel, en Jupiter met drie van zijn manen (Io kon ik niet zien met 10×50). Verder het Perseus cluster en N.B. de Pleiaden!

Het was een hele leuke en gezellige avond!

Gasteren, 09/10-07-11 8” dob 23:15 – 02:15

Terwijl de Maan nog voluit staat te pronken genieten Ronn en ik van een prachtige ondergaande Zon. Het belooft een heldere nacht te worden en het is niet koud. Er hangt een heerlijke stilte die verstoord wordt, als we al vanuit de verte Bob horen aankomen. Direct daarna komt Niels en is iedereen die verwacht werd, aanwezig voor de starparty.

Bob pakt zijn nieuwe 30cm dob uit, wat door ons met belangstelling wordt gevolgd. Heel mooi uit handzame delen bestaande telescoop die, zo later bleek, echt prachtige haarscherpe beelden gaf.

Zelf ben ik begonnen met Saturnus, die ik thuis niet meer kan zien en hier nog leuk even mee kon nemen. Ik vergroot hem tot 170 keer, zie twee maantjes maar het geheel wobbelt wel erg in het beeld. Direct hierna pak ik Porrima in de hoop deze nog te kunnen scheiden, maar ook deze ster danst in het oculair in alle kleuren van de regenboog en is van een dubbelster ontwaren geen enkele sprake.

M39 vind ik wel in de Zwaan. Het is een open sterrenhoop die zijn naam eer aan doet en inderdaad erg open is. Bob en Niels kijken ook even en bevestigen dat het de M39 is. Een redelijk verspreide hoop bestaande uit zo’n twintigtal sterren en enkele zwakkere. Hij vult bijna het hele gezichtsveld bij een vergroting van 50 keer. Ik vind hem toch wel leuk.

Achter ons zag ik lichtende nachtwolken, die de hele nacht zijn gebleven en vooral op Niels een storende werking hadden op zijn nachtzicht :-).

Bij Niels zie ik in zijn Lightbridge de Turtle-nebula, NGC 6210. Aangezien deze ook op mijn lijstje staat is dat het volgende onderwerp wat ik bekijk in mijn dob. Uiteraard minder prominent als in de 30cm, herken ik toch duidelijk de planetaire nevel en meen zelfs een zweem van groenige/ blauwe kleur te zien. Bij 170x is hij mooi helder.

M12, een bolhoop in Slangendrager, had ik met de dob nog niet gezien. Eigelijk had ik er iets meer van verwacht omdat hij met 9 cm al zo goed zichtbaar was. Wel wat op te lossen en niet zo compact. Maar in mei, op Terschelling, veel duidelijker zichtbaar.

BOC48/IC 4756 ofwel Graff’s cluster, vind ik per ongeluk als ik op zoek ben naar de Blue Racketbal. Een 40-tal speldenprikjes die verspreid over mijn hele FoV liggen bij een vergroting van 50x. De racketball niet gevonden.

Ook NGC 6934 nog weer mee genomen, maar het bleef een vaag grijs rond bolhoopje. Ik had hoop iets meer te zien dan de afgelopen week van deze “mobiel” bolhoop maar dat was niet het geval.

Ik kon niet wachten tot later in het seizoen en heb M31, M32 en M110 snel even meegenomen, maar op de lichtgrijze achtergrond waren ze zichtbaar maar meer ook niet.

Net toen we onze spullen af wilden breken zagen we Jupiter opkomen en die hebben we allemaal nog even meegenomen. 4 Maantjes waren zichtbaar maar geen wolkenbanden en de kleur van de planeet liep van geel naar oranje naar groen, hij zat gewoon te laag aan de horizon terwijl de Zon al weer op kwam.

Bij Bob in de loop van de nacht nog gekeken naar: NGC6572 de Blue Racketball, NGC6826 de Blinking Planetary, NGC 7008 een planetaire nevel, NGC7006 een bolhoop in Dolfijn, de Sluiernevel (schitterend!) en NGC 6891 een PN in Dolfijn.

Een enorm gezellige en succesvolle avond.

27-06-11 Groningen 8” Skywatcher dobson f6 00:10 – 00:45

 Zonder voorbereiding lekker buiten gaan zitten om gewoon wat rond te kijken. Ik twijfel zelfs nog tussen de dob en de bino, maar kies toch voor de dob met de mooie Hyperion 24mm.

Eerst Vega en epsilon Lyra. Ook goed te zien in de 9×50 hoekzoeker i.c.m. de R.D.F. Mooi strak op 50x en later een clean split bij zowel 130 als 240 keer.

Ringnevel maar weer met 240x en UHC-filter (niet zo mooi als eergisteren, nog niet zo donker?).

M27 met 240x en UHC, ook niet zo mooi.

M29, bij 50x, goed en duidelijk de twee openstaande “haken” van zes sterren gezien. Ook nog twee sterren erbij. Bij 130 keer nog wel wat meer zwakkere sterretjes zichtbaar.

NGC 6960, de westelijke Sluiernevel of Witch’s Broom nebula. Bijna niet te zien bij een vergroting van 50x maar met O III filter wel! Een zachte, witte boog die van de heldere ster 52 Cygni afboog, maar aan de andere kant van de ster een stuk vager was. Wel een erg groot object die niet in FoV van de Hyperion paste (1,36º). Het is een supernova-restant.

En zo toch weer een leuk half uurtje!

25-05-11 Midsland a/z ETX90 0:15 – 1:45

 Als ik 7-timer mag geloven wordt vannacht de laatste kans om waar te nemen op het eiland. Dus wil ik wat lage objecten zien te vinden in Schorpioen. Voor de donkeradaptie eerst maar met het blote oog genoten want er is hier zoveel te zien. Hoe later het wordt hoe duidelijker de Melkweg. Zoveel sterren en sterrenbeelden te zien en Schorpioen is prachtig en stijgt langzaam maar zeker hoger en hoger. Ook eerst nog maar even Saturnus met Titan en dan op zoek naar weer nieuwe bolhopen.

 M80, klein bij 60x maar wel duidelijk een bolhoop. Niet zo compact. Bij een vergroting van 80x een heldere kern en wat uitwaaierend naar buiten. Hij is zichtbaar bij direct kijken en geen individuele sterretjes te zien. Wel een helder object en bij 120x is zijn er wel enkele sterretjes zichtbaar. 120 x is een mooie vergroting, 160x wil ook wel maar wordt hij wel donkerder van. Een aardige bolhoop.

M9, rond, niet zo zeer een kern en geen individuele sterren. Niet zo compact, dan wel niet zo helder.

M4, bij 60 x mooi groot. Vele heldere sterretjes en niet compact. Bij 80x zie ik hem wijdt uitwaaieren. Hij is gemakkelijk te vinden zo bij Antares en erg mooi. Ik vraag me af of hij wel helemaal rond is want ik zie af en toe een wat langwerpige vorm….

M19, bij 60x compact en rond. Goed te vinden tussen Antares en υ Oph. Een beetje op te lossen en niet zo zeer een kern. Een leuk helder rondje met enkele individueel zichtbare sterretjes.

Graffias ( β Sco) nog even bekeken. Leuke dubbel met een duidelijk magnitude verschil en goed te scheiden met 60x op ruim 13”. Verder zag ik Dolfijn alweer aan de hemel prijken en met de verrekijker was de Kleerhanger mooi zichtbaar. Nadat er de hele dag een stevige wind had gewaaid is het nu heerlijk windstil en hoor ik de vogels en de zee op de achtergrond. Wat is dat heerlijk waarnemen! De lichten van de vuurtoren van Ameland en de Brandaris van Terschelling strijken over het landschap…

21-05-11 Midsland a/z 0:05 – 1:00   ETX 90

 Al weer helder, maar zo koud, als je de hele dag in de Zon hebt gezeten en gewandeld.

 Ik begin met de M5, die had ik nog niet met de ETX gezien en hij was in de dob zo mooi. Uiteraard met 9 centimeter een stuk minder, maar nog steeds een mooie hoop. Enigszins blauw/grijs bij 60x en ik zie wel enige individuele sterretjes maar kan hem zeker niet oplossen. Bij 80x viel ook meer het eenzijdige uitwaaieren van de bolhoop op. Met een vergroting van 120x was het allemaal te donker. Hij was het beste/mooiste als ik een vlakbij gelegen heldere ster net buiten het gezichtsveld zette, al stond dan de bolhoop niet meer mooi in het midden.

 Dan ga ik op zoek naar de M10. Maar kan hem niet goed vinden dus probeer ik eerst M107, die lijkt me iets makkelijker om te vinden en kan ik nog wat beter de Slangendrager leren kennen. Het ziet er toch allemaal iets anders uit dan thuis. Meer sterren (veel meer), en meer horizon. Het is heerlijk om hier alle sterrenbeelden te kunnen zien (voor deze periode) en te herkennen.

 Leuk bedacht, maar als ik M107 dan vind, blijkt dat dit een hele vage bolhoop is. Ik zie hem pas door het bewegen van de buis bij 60x. Als ik dan het 15mm oculair (80x) gebruik kan ik hem helemaal niet weer vinden. Dus terug naar 60x en ik zie wel iets van een kern, maar niet echt een helder midden en ook geen bolvorm. Hij is wat vormloos, vaag en geen/nauwelijks individuele sterretjes.

M10 gevonden. Om zeker te zijn dat ik goed zit zoek ik eerst M12 voordat ik beter kijk naar de M10. Een stuk naar boven en naar rechts en ja. De M12 inderdaad. Mijn 50^e Messierobject!

M10 is veel compacter dan M12. Ik zie een hele heldere kern en wijdt uitwaaierende sterretjes. Een vergroting van 60 x is mooier dan 80x en de bolhoop heeft een hoge oppervlakte helderheid.

M12 is een veel “ruimere” bolhoop. Goed op te lossen, tot in de kern (er is eigelijk niet echt een kern) en veel minder sterren. Doordat zijn sterren wat verder uit elkaar staan lijkt hij ook een lagere helderheid te hebben. Leuk het verschil tussen M10 en M12 daardoor vond ik het wel leuke bolhopen en ga ze zeker ook nog eens door de dob bekijken.

 Na een uur waren helaas mijn voeten zo koud dat ik eigelijk wel moest opgeven en toen ik ook de Maan weer op zag komen ben ik maar weer gestopt. Ik kon de hele Kleine Beer zien, dus was het nog goed donker voor de Maan opkwam. Ook een stuk van de Melkweg was al goed zichtbaar, zo’n “miststrook” door Zwaan heen. En de Maan die weer rood opkwam boven de horizon, prachtig…

30-04/01-05-11 Groningen 200 mm Dob + 10×50 Bresser 23:40 – 01:30

Begonnen met Saturnus maar door de strakke wind en de stand van de telescoop, trilde de buis regelmatig. 3 Manen zijn zichtbaar.

Ik zie, opnieuw, alle zeven sterren van de Kleine Beer. Maar ook met het blote oog is goed te zien dat het heel transparant is. Er zijn zoveel sterren te zien, de achtergrond mooi donker. Met de bino is goed te zien dat het gebied rond Zwaan veel meer sterren bevat. Wat een pracht. Daar valt me ook een dubbelster op. Omicron 1 en 2 tussen Deneb en delta van de vleugel, mooi blauw en geel.

M5 gevonden in de Kop van de Slang. Een hele mooie bolhoop, echt schitterend. Hij waaiert wat uit naar één kant, dus de kern niet in het midden. Hele fijne sterretjes en goed op te lossen maar niet helemaal tot in de kern. Vergroot tot 240x, mooi groot. (toevoeging: op drie mei gaf NASA een nieuwe Hubble foto vrij van….. M5, prachtig!)

Doordat ik de Melkweg in Zwaan in het oosten zie en dan wat zuidelijker de bolhopen in Slang en Slangendrager, waardoor je weet dat je dan naar de “halo” van de Melkweg kijkt, naar de sterrenstelsels in Leeuw, Maagd en Coma Berenices waarbij je dus in “deep space” kijkt. Dat besef geeft me een enorme kick.

Omicron 1 en 2 ook nog met de dob op 60x gezien. Mooi, maar eigelijk mooier met de 10×50, de kleuren leken er beter uit te komen.

Graag had ik de bolhopen M10, M12 en M14 meegenomen maar helaas kwam Ophiuchus nog niet boven het dak uit.

24/25-04-11 Groningen 8” dob 23:30 – 01:20

 Al vroeg in de avond was het duidelijk. De hemel was transparanter dan de afgelopen dagen toen de achtergrond een grijze waas was. Om tien uur alles klaar gezet en toen ook het ISS bekeken die vanuit het westen voorbij kwam. Prachtig en fel beschenen door de Zon waren ook de zonnepanelen zichtbaar met 10×50 bino.

Uiteraard begonnen met Saturnus. Het scherpst met een vergroting van 240x zag ik de prachtig verlichte ringen en 5 manen waarvan Thetys en Rhea alleen perifeer.

De M3(bolhoop in CVn) had ik nog niet met de 200mm dob gezien. Wat een pracht! Bij 80x groot, mooi helder en individuele sterretjes uitwaaierend naar buiten en een dichte kern. Ook bij 100x nog schitterend.

M106 vinden was nog een hele uitdaging. De buis stond verticaal in de rockerbox en het was echt even puzzelen hoe te bewegen naar de juiste plek. Maar het lukte en vrij makkelijk want het is een goed zichtbaar sterrenstelsel en ook redelijk groot. Precies tussen β CVn en Phad (γ UMa). Het sterrenstelsel heeft een hele heldere kern maar niet zuiver ovaal. Er lijkt iets voor te zitten. Het is langgerekt stelsel, mooi duidelijk bij direct kijken.

M92, ook een bolhoop, in Hercules was ook nieuw met de dob. Kleiner dan M3, kleinere kern maar een grotere “halo” van sterretjes tot ver van de kern.

Even snel langs M65 en M66, maar Leeuw en Coma Berenices zitten in de oranje koepel van licht afkomstig van de stad en meer dan twee hele vage vlekjes haal ik er niet uit. Nog even gezocht naar de M-etjes van april maar dat is vanuit mijn tuin niet te doen. Ik heb het beste zicht op het oosten en dus de M57 even meegenomen. Met 200x en UHC-filter geweldig duidelijk en mooi de ovalen ring te zien. En Albireo kwam al weer zo hoog dat ik die ook snel nog even mee kon nemen, het is een pracht dubbel.

Misschien nog nooit zo goed opgelet maar voor het eerst 7 sterren van de Kleine Beer gezien, waar ik normaal niet verder kom dan drie. Eta (η) UMi was perifeer net zichtbaar en ik denk dan dat de grensmagnitude met het blote oog (NELM) zo ongeveer 5 is geweest.

17-04-11 ETX90 11:30 – 12:30 Groningen    (Glazen Orionfilter)

 De Zon is erg actief de laatste tijd dus vandaag er maar eens uitgebreid naar gekeken. Na de lezing van afgelopen vrijdag over zonnetelescopen, waarnemen en fotograferen/webcammen wist ik dat de beste waarneemtijd rond 11:00 uur lag omdat dan de atmosfeer nog niet zo erg is opgewarmd dat hij gaat trillen, maar de Zon al hoog genoeg staat voor goede observaties. Ook heb ik geleerd dat nu de telescoop eerder naar buiten moet, juist om op te warmen om daardoor warmtetrillingen in de buis te voorkomen.

Mooi strak heb ik de Zon in beeld en ik zie direct vele zonnevlekken. Bij de twee grootste vlekken is ook duidelijk de penumbra te zien, een wat lichtere vlek die de zonnevlek omgeeft, terwijl er ook vele poriën zichtbaar zijn. Fakkelvelden heb ik niet kunnen ontdekken terwijl ik die anders goed kan zien. Ik heb wel een verduisteringsdoek gebruikt maar toch de lichtere gebieden niet gezien.

Met een vergroting van 63x was het beeld het mooist. De zon past dan helemaal in beeld en de zonnevlekken zijn ook nog mooi scherp en goed zichtbaar. Bij 100x ook mooi maar 48x vond ik niet zo bijzonder. Ik heb ook nog 200x geprobeerd maar kon hem toen niet goed scherpstellen.

Foto’s heb ik nog gemaakt met mijn mobiel en het elektronisch oculair en een uitgebreide schets gemaakt.

De zonnevlekgroepen waren genummerd: 1190, 1191 en 1193.