Begrippenlijst

staat voor celeritas, Latijn voor snelheid.

Calcium-Aluminiumrijke Insluitsels, zij behoren tot de ooudste objecten in ons zonnestelsel. Zij zijn enkele milimeters groot en waarschijnlijk ontstaan in de tijd dat de eerste vaste stoffen condeseerden uit de restanten van de gasnevel waaruit de Zon werd geboren. Het zijn kleine bolletjes in een meteoriet.

is een grote komvormige krater, gevormd door vulkanische activiteit wanneer het “dak” van de magmakamer niet meer ondersteund wordt.

is het natuurkundig verschijnsel dat twee bij elkaar geplaatste metalen platen in een vacuüm door kwantumfluctuaties (zeer geringe) krachten ondervinden die ze naar elkaar toe drijven.

zijn nauwe dubbelsterren, waarin een uitwisseling van massa plaats vindt. Hieronder vallen novae en dwergnovae.

is een rij inslagkraters op een hemellichaam. (catena is Latijn voor ketting) dus kraterketen.

elektronische detectors (digitale camera’s).

zijn planetoïden die grotendeels uit ijs bestaan en om de Zon draaien tussen de banen van Jupiter en Neptunus.

zijn veranderlijke sterren.

is de massagrens die bepaalt of een instortende ster een witte dwerg wordt of een exotischer object zoals een zwart gat. Sterren waarvan de nucleaire brandstof is “opgebrand” zullen ten gevolge van de zwaartekracht instorten. De Chandrasekhar-limiet is 1.4 zonmassa’s. Bij een massa kleiner dan 1.4 zonmassa wordt hij een witte dwerg. Bij een grotere massa een neutronenster en dan een zwart gat.

is een diepe, lange kloof.

is een aantrekkende kracht tussen twee atomen.

sterren gaan niet op of onder, zij beschrijven een cirkel rond de hemelpool. De volgende sterrenbeelden zijn circumpolair, Draak, Giraffe, Cepheus, Andromeda, Cassiopeia, Grote Beer en Kleine Beer.

zie parhelische ring.

als je bij een dubbelsterwaarneming de scheiding tussen de twee ziet.

is een groep van sterrenstelsels die door onderlinge zwaartekracht bij elkaar wordt gehouden. Een cluster kan tientallen tot 1000 sterrenstelsels bevatten. Clusters kleiner dan 50 stelsels worden “groepen” genoemd, bijv. Lokale Groep.

Coronale Massa Ejecties (zonne-uitbarstingen).

het uilijnen van de optische delen van een telescoop.

beeldfout, kan zowel bij lenzen- als spiegeloptiek optreden. Door coma worden beeldpunten niet puntvormig maar komeetvormig afgebeeld.

de visie dat vrije wil en determinisme met elkaar verenigbaar zijn.

is eigelijk een botsing van één foton met een vrij" elektron."

is de overdracht van warmte (of elektriciteit) binnen een materiaal. Materialen die goed warmte of elektriciteit geleiden heten conductoren.

= samenstand. Als twee hemellichamen vanaf de Aarde in dezelfde richting staan. Zie boven- en benedenconjunctie.

ook wel zodiak of dierenriem. De Zon beweegt in een jaar door de constellaties (Ram, Leeuw, Stier e.d.) in een volledige cirkel.

de sterren raken elkaar letterlijk. De zware ster draagt massa over aan de lichte ster.

is de stroming van gas of vloeistof. Deze stroming kan plaats vinden onder invloed van onder meer verschillen in temperatuur, druk of dichtheid.

de hete atmosfeer rondom de Zon die zich uitstrekt over vele kilometers. De temperatuur van de corona is vele graden hoger dan die van het zichtbare oppervlak van de Zon.

is een instrument waarmee het felle licht van heldere sterren kan worden afgedekt zodat naar zwakkere objecten in de directe omgeving ervan gezocht kan worden.

het idee dat voorspellingen van een nieuwe theorie overeen moet komen met de theorie die het vervangt wanneer de oude theorie zijn juistheid heeft aangetoond, voor het eerst gebruikt door Niels Bohr.

of atoombinding is een binding tussen atomen waarin de atomen één of meer gemeenschappelijke elektronenparen hebben. Bij vorming van een covalente binding komt energie vrij.

is één van de 4 planetoïden die zijn baan deelt met de Aarde, maar niet zoals een Trojaan. Hij heeft dezelfde omlooptijd als de Aarde en een zwaartekrachtsrelatie.

is een restant van een inslagkrater die zijn typische vormkenmerken heeft verloren door erosie of sedimentatie.

is het hoogste punt bereiken van een hemellichaam tijdens zijn dagelijkse omloop, het staat dan precies boven de meridiaan.