28-01-11   -4  Groningen 20:15 – 21:25  Dobson

Het is bijna nieuwe maan en er staat een stevige wind. Ik ga op mijn krukje zitten en pak de 10×50. Ik vind tot mijn eigen genot en verbazing, met gemak de M36, M37 en M38. Dan denk ik terug aan vorig jaar en hoe ik moest zoeken (zelfs met het beeldveld van de ETX!) om ze te vinden, om me te oriënteren in Auriga.

Bij de Orionnevel (met de dob) zie ik een donkere nevel met een uitstulping die tot vlakbij het Trapezium loopt en haaks staat op een langere donkere strook. Daarboven een lichte nevel die je eigenlijk alleen ziet als je geen UHC-filter gebruikt. Met het filter zie ik de donkere band duidelijk. Ik begin met een vergroting van 80x. Bij 160x een heerlijk “wauw” moment, zo groot en door het UHC-filter krijgt hij een groenige zweem. Prachtig! Met 240x : Groot!! 300 x wordt teveel omdat dan de hele nevel niet meer in het FoV past. Bij deze vergroting nog wel even gezocht naar de E-component van het Trapezium.

Vlak bij de Orionnevel zie ik een sterrencombinatie die me doet denken aan de Running Man nevel. Ik kijk dit op Starrynight na en het klopt.

Bij een vergroting van 200x vind ik nu de begeleider van Wasat (delta Gem). Toch wel een groot magnitude-verschil tussen de twee die op 6,8″ van elkaar staan. Later zie ik de B-component ook met een vergroting van 100x.

Met 300x de Eskimonevel weer bekeken. Hij wordt steeds mooier en ik voel me geprikkeld om meer details te zien. Ik besef me dat het een ster is die zijn buitenste lagen wegblaast. T’is mijn 5e PN. Dan drijft hij uit beeld en om mijn waarneem-vooruitgang te bewijzen vind ik hem met een vergroting van 300x plus UHC zo weer!

Alles geeft een kick!

09-01-11 Groningen, 2º   8” dob 22:40 – 0:00

Om 22:00 kwamen we thuis en ik zag het direct! Wat was het helder! Er stond wel een redelijke wind maar ik zie veel meer sterren dan ik meestal zie vanuit de achtertuin. En de maan, die er onderweg nog zo mooi uitzag is inmiddels onder gegaan (of achter de huizen verdwenen). Daarom is er ook geen moment van twijfel en bouw ik snel de dobson buiten op, doe wat meer laagjes kleding aan, krukje en schrijfblok mee en naar buiten.

Vorige week zondag nog met de ETX naar de M42 gekeken en getekend en die had ik nog niet met de 8” gezien. Mijn verwachtingen zijn hoog en ik wordt niet teleurgesteld. Wat groot en mooi. Ik zie er wel iets van een vliegende meeuw in. Ook meen ik een zweem van kleur te zien (maar dat kan ook komen omdat ik dat graag wou). Vier sterren van het Trapezium mooi te zien, maar ik kon niet echt de M43 ontdekken. Wel méér nevel dan met de ETX had ik het idee.

Trouwens vorige week zaterdag (met de dob) ook nog een prachtige samenstand van Jupiter en Uranus gezien. Ze pasten in één FoV bij een vergroting van 37x. De kick die ik toen kreeg van het besef dat, vanaf het punt in de ruimte waar ik me bevond, ik op één lijn stond met Jupiter en Uranus en het gevoel van ruimte en afstand die je dan krijgt als je deze planeten achter elkaar ziet staan en weet hoe ver weg ze zijn, is geweldig!

Van de Orionnevel ga ik naar de dubbelster Rigel. Pas bij 80x zie ik de zwakke begeleider. Ze staan op 9,5” en zijn erg moeilijk te zien door de felheid van Rigel. Door die hoge magnitude zie ik ook niet echt kleurverschil tussen de twee.

In de Grote Beer en schuin onder/naast Merak vind ik dan de Uilnevel (M97). Een wit rondje, zonder detail en zo vaag dat ik hem eigenlijk alleen kon vinden door te zoeken met het UHC-filter. Met een vergroting van 80x maar toch erg moeilijk en vaag.

Dan toch eindelijk de Eskimo-nevel. Daar heb ik al vaker naar gezocht. Maar net groter dan de nabij staande ster en er daardoor al vaak er overheen gekeken maar ook vaak getwijfeld. Ziet het er eigenlijk toch niet nét iets anders uit? Vooral perifeer valt dat op en dan het UHC-filter erbij en dat neemt alle twijfel weg. Maar geen Eskimo gezien, alleen een wit rondje, veel feller en scherper dan de Uilnevel maar ook kleiner. Beide planetaire nevels moet ik toch echt nog een keer zien op een donkere locatie.

Ook nog weer naar Wasat. Dat moet een dubbelster zijn en ik heb hem al vaker bekeken maar geen dubbel kunnen vinden. Ik gebruik vergrotingen van 37x tot en met 80x en ook nu lukt het niet.

En zo eindigt weer een heerlijke avond en heb ik weer veel dingen gezien. Echt fantastisch.

12-12-10 Groningen 20:45 – 21:55 8” dob en 10×50 Bresser -2º

 Een mooie samenstand van de maansikkel (1^e kwartier) met Jupiter, zo boven de daken in het zuidwesten.

Bij 80x een half maantje aan Jupiter vast, die minuten later al los kwam en van de planeet af bewoog. Bij 200 x vergroting ook de schaduw van Europa zichtbaar op de gasreus en ook die bewoog zich in de loop van de tijd over Jupiter heen. Ik kon met moeite vergroten tot 300x.

Krabnevel nog weer bekeken met een vergroting van 60x. Ook het UHC filter gebruikt maar dat leverde geen enkel voordeel op. Dat had ik ook niet verwacht maar ik dacht: laat ik het eens proberen.

Tergend langzaam verschijnt Orion boven het dak. Graag wil ik de Orionnevel zien met mijn dob maar ik moet nog even geduld hebben, of later beginnen….

Lekker snuffelen in Auriga met de verrekijker. M36, 37 en 38 zijn goed te herkennen als wittige vlekken. Verder nog met de bino:

Mel 25 ofwel de Hyaden: een losse, grote groep van een twintigtal sterren en een tiental minder felle. In een soort van v-vorm bij Aldebaran.

Mel 22 ofwel de Pleiaden: een schitterende groep van 7 á 9 sterren van hoge magnitude en een twintigtal van lagere magnitude.

Mel 20 ofwel Alpha Persei Cluster: hele mooie, blauwwitte sterren, verspreid over een groot gebied rond Mirfak. Mijn favoriete cluster, die vanavond in zenit stond.

Mel 88 ofwel Beehive Cluster: net voordat ik wil stoppen vind ik schuin onder Tweelingen de M44. Een kleinere hoop dan M45. Zeker een twintigtal sterren van ongeveer 3^e magnitude, beduidend zwakker dan M45 maar wel veel compacter. Duidelijk nog op te lossen in individuele sterretjes. Een leuke hoop.

En zo toch weer lekker genoten van het in de tuin zitten, in het donker, terwijl het vriest!

Groningen 28-11-10   21:00 – 21:30 200 mm Dobson en 10×50 bino

Bij een vrieskou van -2 en een besneeuwde ondergrond (gelukkig geen modder meer) genoten van het firmament.

Met een vergroting van 37x gekeken naar Jupiter, mooie stand van zijn manen. Ik maak er een tekening van en zoek dan later met Starrynights welke maan waar stond en zo kan ik in mijn notitieboekje mooi het spel van de manen om Jupiter volgen. (Volgens Starrynight zou de GRV nu goed te zien moeten zijn, maar ik zie hem niet). Een vergroting van 100 x is ook goed maar bij 180x wordt het scherpstellen al wat moeilijker. 300x is duidelijk te veel.

Dan verleng ik de lijn Phad – Dubhe ruim 1x en kom vrijwel direct uit bij M81 en M82. Bij een vergroting van 60 keer passen ze precies in mijn Fov. M81, het Bodestelsel, is groter, ronder en misschien niet zo scherp/fel dan M82 maar toch opvallender. M82, Sigaarstelsel, is kleiner, platter en “scherper” dan M81. (M82 heeft een magnitude van 8,4 en M81 6,9).

Even kijken of ik de Krabnevel ook terug kan vinden. Het zal zo onderhand wel een jaar geleden zijn…. Ja, ondanks dat hij bij direct kijken bijna niet te zien is, toch zo gevonden. Ongeveer 1 ½ x mijn Fov boven zeta Tau vind ik een vormloze, doorzichtige “nevel”. Ik moet zuchten van het besef dat ik in dit half uurtje een planeet, andere manen dan de onze, twee sterrenstelsels en een supernovarestant heb gezien. Een heerlijk gevoel dat ik dit allemaal zelf heb kunnen vinden en zien. Dan ga ik eerst weer naar binnen om op te warmen.

22:15 – 22:55

Opnieuw Jupiter bekeken en met 180x zie ik een zeer scherpe schaduw van een maan op de planeet. Het blijkt de schaduw van Ganymedes te zijn geweest. De NEB is duidelijk te zien, zo ook een grijs gebied nog boven de NEB en op het zuidelijk halfrond een lichter grijs gebied onder waar de ZEB zou moeten zitten. Bij 300x is Jupiter niet scherp te krijgen en zie ik de warmtetrillingen van het dak van de buren. Ter afsluiting met “Dobbie” nog even gekeken naar Betelgeuze, mooi helder, donker geel.

Met de 10×50 bino nog M37, M38 (Aur.) en M35 in Tweelingen gezien. Tussendoor schiet nog een metoor uit Voerman naar Grote Beer, heel kort maar.

En als kroon op mijn heerlijk waarneemavondje komt nog net M42 boven het dak uit. Zo’n grijs mistflardje om een ster, wat heb ik genoten!

Kienveen, 09-10-10 20.45 – 23.15  Dobson

Als opwarmertje en voor de telescoop als afkoelertje, begonnen met Jupiter. De GRV zou zichtbaar moeten zijn maar vooral door de wind heb ik hem niet gezien. 
Boven ons (Ronn, Anja en Jonas) een prachtige Melkweg en zo begint de avond in het prachtige donkere Kienveen. Gelukkig is de luchtvochtigheid niet meer zo hoog als de laatste tijd en ik heb dan ook de hele tijd kunnen kijken zonder beslagen spiegels en zoeker.
Zo en nu de komeet, even zoeken en dan heb ik hem! De komeet Hartley 2 is een vaag, rond vlekje, nu gemakkelijk te vinden onder het dubbele cluster. Mijn eerste komeet! Wauw. Niet dat hij nou zo mooi is, want er is niet echt een kern of staart zichtbaar, maar wetende wat het is maakt het voor mij een echte kick. Ik ben er ook later nog vaak even naar terug gegaan. Met een vergroting van 37x, maar het mooist met 60x. (Anja vond het meer een misthoopje).
Toen Niels later nog langs kwam en hem spotte met zijn 10×60 bino heb ik hem zelf ook nog bekeken met mijn 10×50 en dat lukte ook, misschien nog wel net zo mooi als door de dob.
Na de M2 weer te hebben gezocht, mij maar eerst eens georiënteerd aan de hand van een sterrenkaart. Zo doende vind ik vrij snel α en β Capricornus. Beide zijn wijde dubbelsterren en α Cap is dubbel op 378” en zijn beide ongeveer even helder en gelijk van kleur, enigszins lichtgeel. Mooie, duidelijke dubbel. Β Cap is dubbel op 206” waarbij de B-component grijs en A niet scherp wit.
Vanuit α Cap vind ik dan M72. Eindelijk een Messier-object van de maand gescoord. Het is een bolhoop, maar toch niet meer als een rond vlekje bij 37x. Met name perifeer viel hij het beste op en ik kon hem niet oplossen in individuele sterren. Nog enige tijd naar M73 gezocht, die daar toch vlak bij moet staan maar niet gevonden.
En dan, eindelijk…… Al weken zoek ik de M2 en nu dan gevonden! Hoe kon ik hem missen. Wat een mooie, heldere bolhoop is dit. Niet groot, wel compact maar niet op te lossen bij 37x. Met een vergroting van 80x zeker mooier en misschien net op te lossen maar het is een erg compacte hoop.
Verder heb ik een werkelijk prachtig Andromedastelsel gezien. Zo groot, met stofband en overduidelijk M32 en M110 erbij, echt fantastisch. Ook nog M13, M81 en 82. Samen met Jonas de M27 uitgediept tot een vergroting van 160x met UHC filter. Daar werd het wel donker van maar ook erg groot.
Een geweldige avond en als ik terug rij zie ik door mijn voorruit de Grote Beer die dan precies in mijn FoV past…..

Groningen, 05-10-10  21.15 – 22.45 Dobson

 Omdat het om 20.00 uur helder was en ik geen vervoer had heb ik de telescoop maar buiten gezet voor een tuinsessie. Toen ik na negenen wilde beginnen was er toch wel veel sluierbewolking. Ook weer een hoge luchtvochtigheid, kortom de seeing was slecht. Maar aangezien de Dobson er toch al stond, toch maar even neuzen. Zou ik de komeet kunnen vinden?

 Dwalend onder het gebied bij Ruchbah ((as.) zie ik ineens 2 opvallende sterren met een soort van lijfje eronder. Kan dit het E.T- cluster zijn? Even op mijn kaarten kijken waar ik zit. Ja hoor NGC 457 (ook wel BOC 82). Erg grappig om te zien, een erg leuk asterisme. De twee felle sterren zijn z’n ogen en twee wijdt uitstekende armen, dan het lijfje en de benen. Met een vergroting van 37x en 46x.

 Lang ben ik bij het Andromedastelsel blijven hangen. Het is zo’n mooi en dankbaar object, ook omdat hij zo groot is. M32 was ook goed zichtbaar maar de M110 niet.

 M34. Redelijk evenwichtig verspreid cluster van een kleine twintigtal sterren van 5^de  magnitude. Hij vulde mijn FoV bijna geheel bij een vergroting van 37x. Bij het zoeken naar deze sterrenhoop viel hij mij op doordat het overduidelijk het enige cluster (van die magnitude) was in een groot gebied. Niet veel andere sterretjes te zien en dan opeens dit cluster. Erg mooi en rond, met in het centrum enkele paarsgewijs staand sterren.

 Dan naar η Perseï. Een hele mooie rood-goud kleurige ster met een beduidend minder felle begeleider. De B-component kwam op mij over als grijs/blauw. Ik vond het vooral een mooie dubbel omdat de A-component zo’n prachtige diepgouden kleur heeft. Met een vergroting van 37 en 60x.

 Met de verrekijker in de tuinstoel gelegen en daarbij weer genoten van Mel 20. Wat een schitterend cluster is dat. Over een groot gebied liggen de heldere sterren (m3?) verspreid.

Ook schieten, nog heel kort, 2 meteoren door mijn beeldveld als ik, heel kort maar, met het blote oog kijk. Ook zie ik op een bepaald moment nog een Iridium-flare van een m1?

Ter afsluiting naar Jupiter die dan net boven het dak komt. De equatoriale band was te zien en de 4 Galileïsche manen. Uranus dacht ik ook gezien te hebben maar de seeing was erg slecht dus meer als een sterretje viel er niet van te maken. Met mijn mobieltje nog foto’s gemaakt van Jupiter, wat eigenlijk best wel lukte. Daar valt meer mee te experimenteren, vooral als de seeing beter is.

De komeet heb ik niet gevonden, maar ik heb me uitstekend vermaakt. (Komeet 103P/ Hartley).

Kienveen 05-09-10   21.00   23.30         200mm Dob.

 Kort nadat ik aangekomen was, arriveerde Gijs. We hebben kennis gemaakt en toen ook Ronn en Anja er waren, was het groepje voor vanavond compleet. Een mooie zelfbouw 20cm Dobson heeft Gijs en erg creatief in elkaar gezet. Nog een tijdje kletsen over van alles en dan gaan we beginnen.

Eerst naar Uranus, dank zij een tip van Gijs. Al direct had ik hem te pakken, een helder, wittig bolletje/schijfje zag ik in mijn oculair. Toch even Gijs om bevestiging gevraagd, is het hem? Ja, het was hem. Fantastisch en gedurende de avond ben ik er nog vaak even terug gegaan. Het is mijn favoriete planeet en hij is nu zo gemakkelijk te vinden, vlak bij Jupiter. Met een vergroting van 120x en ook 180x geprobeerd, maar dat was geen verbetering. Voor mijn gevoel (en met mijn kennis) staat hij zó ver weg terwijl de sterrenhopen bijvoorbeeld veeel verder staan en toch ervaar ik het zo. Heel bewust naar gekeken en op mij in laten werken. Hier is het voor mij allemaal mee begonnen. Om met astronomie te beginnen moest ik wel keuzes maken, vond ik. Het gebied is zo breed dus, dacht ik, ik begin met ons zonnestelsel. Maar ook die is nog enorm, al die planeten, hun manen en de verschillende gordels. Dus eerst maar een planeet kiezen. Iedereen heeft het altijd over Mars, Jupiter en Saturnus, dus die maar niet. Mercurius leek me saai en zo werd het Uranus. Goh, wat heeft hij veel manen en één er van (Miranda) heeft wel een zeer apart uiterlijk. Toen ook nog bleek dat Uranus anders door ons zonnestelsel heen bewoog (gekanteld) dan de andere planeten, was ik verkocht. Dus om hem nu zelf, live te zien was helemaal te gek!

Gijs heeft dan Neptunus in beeld, dus daar even gekeken. Leuk, nog een planeet en ik zie ook daar een licht bolletje.

Dan de M11, de Wilde Eend cluster. Hele mooie open sterrenhoop met heel veel kleine speldenprikjes van sterretjes heel dicht op elkaar en één heldere ster in het midden. Met een vergroting van 46x, een erg leuke hoop.

Daar onder de M26, ook een open sterrenhoop. Een klein hoopje en ik vond hem ook niet zo mooi. Een beetje onbeduidend, met een vergroting van 46 en 60x.

Ook weer naar de M2 gezocht en weer niet gevonden. Maar wel de kleine Halternevel, M76.

Hij doet zijn naam eer aan in de zin dat hij echt klein is. Vele malen kleiner als zijn grote broer. Ook hier toch nog maar even om bevestiging gevraagd bij Gijs. Ja hoor, het is hem. Met een vergroting van 60x en het UHC-filter zag ik een heel klein vierkant. Dat was ook de reden dat hij opviel, vele dingen zijn immers min of meer rond. Verder niet meer detail, ook geen haltervorm.

Bij Ronn nog de M52 gezien, een sterrenhoop, zelf ook geprobeerd maar niet gevonden.

Uiteraard ook nog naar Jupiter gekeken, met zijn 4 manen nu aan één kant en het Andromedastelsel, die toch mooier is hier in het donkere Kienveen. Ik had het idee dat de seeing vrijdagavond beter was.

Kienveen 3/4-09-10     21.40 – 01.00  200mm Skywatcher Dobson

Na de begroetingen en kennismaking met Erik en Simon, kon de pret beginnen. We waren eerst met 6 personen (Ronn, Niels, Bob en ik, plus bovenstaande),  wat even later uitgroeide tot 8 toen de mensen die in Gasteren stonden ook waren gearriveerd.

Jonas, Florian en ik zijn bij Jupiter begonnen. Hij stond nog wel laag aan de hemel maar de verleiding was groot. Mooi scherp in beeld vergroot tot 92x. Duidelijk de overgebleven equatoriale band gezien.Een prachtige stand erbij van Ganymedes; vlak aan de rand van de gasreus, net op het punt om er voorlangs te trekken, zijn schaduw werpend op zijn moederplaneet. Nog nooit heb ik zo’n mooi strak en scherp beeld gezien en zoveel detail. Behalve de band waren er meerdere donkere stroken zichtbaar. De schaduw van Ganymedes werd vooral later op de avond steeds scherper. Ik ben er ook dan ook vaak nog even naar terug gegaan.

Ook hebben we samen de “klassiekers” even bezocht, M13, M27, M31, M57  en Albireo. Erg leuk om elkaars reacties en voorkeuren te horen. (Voornamelijk met 46x en de PN’s met UHC-filter).

Maar dan toch echt even bezig met zoeken naar nieuwe dingen. Eenvoudig te vinden, vond ik, was M71. Een bolhoop, wat wazig/pluizig en rond, die eigenlijk perifeer het er het beste uitkwam maar niet op te lossen was in individuele sterren.

Tijdje gezocht naar de M2 maar niet kunnen vinden.

Samen met Ronn naar de Halternevel en het Andromedastelsel gekeken. Prachtig groot in de 300 mm Lightbridge. Maar ook door mijn telescoop heb ik de M31 nog nooit zo mooi gezien. De verschillende gebieden tekenden zich duidelijk af (ook de stofband?) en de M32 maar vooral ook de 110 kwamen er beter uit dan ik ooit had gezien. Van daar uit, met de hulp van Ronn, naar de M33. Die viel me eigenlijk wat tegen. Veel meer als een redelijk grote vlek kon ik er niet uit halen (met 37x). Daar had ik me toch iets meer van voorgesteld.

Dan komt Niels me halen, hij heeft de Blinking Planetary in beeld. Wauw, wauw en geweldig! Wat een bijzonder object is dit! Je kijkt naar een “grote ster”  die als je er enige seconden naar kijkt zomaar verdwijnt! Althans dan zag je de “kleine” centrale ster. Wat een aparte gewaarwording. Dan keek ik weer weg en floep, daar was hij weer om even later weer te verdwijnen. (Met UHC-filter) Hij doet zijn naam echt eer aan. Ook zonder UHC was hij minstens zo mooi, omdat toen de centrale ster er beter uit kwam. Zonder meer het hoogte punt van de avond! Ik heb hem ook nog in mijn eigen kijker geprobeerd maar niet gevonden.

En dan de Melkweg. Ook die was prachtig en duidelijk en groot. Het maakt zoveel verschil of je thuis of hier aan het kijken bent.

Ook zijn er verschillende meteoren waargenomen, maar niet door mij. Ik stond er of met mijn rug naar toe, of keek net door de zoeker.

 Ik vond het een superavond en ook leuk dat er nu meer mensen waren die ook nog eens met verschillende disciplines binnen de astronomie bezig waren.

Fiemel 20-08-10    22.00 – 22.30   10×50 Bresser

Getoerd via allerlei kleine plaatsjes en het haventje van Termunterzijl en terecht gekomen in Fiemel. Een prachtig plaatsje waar je de dijk op kunt en uitkijkt over de Waddenzee en Eemshaven. Helemaal alleen en met alleen het geluid van gakkende ganzen, staan we op de dijk met verrekijker en camera terwijl een warme wind lichtjes om ons waait.

Daar, boven het water, een schitterende Maan van 11 dagen oud (88%). Erg fel maar prachtige details zichtbaar zoals de krater Tycho. Edwin neemt er veel foto’s van en van de omgeving.

Op dat moment zijn alleen de helderste sterren op van de Grote Beer, Zwaan, Lier en Arend plus Arcturus. Langzaam komen er meer en meer. Door de bino zie ik al veel meer dan er met het blote oog zichtbaar zijn. Mizar gescheiden en Polaris met zijn verlovingsring bekeken.

M31 zie ik. Verbazend en gewoon bijna te veel om te bevatten. Het licht verliet het Andromedastelsel 2 miljoen! jaren geleden en dat vang ik nu op met mijn bino. Wauw!

Perseus’ Moving Cluster (Mel 20), rond Mirfak is, ondanks dat het nog niet zo donker is en boven de lichten van de Eemshaven, toch al prachtig. Ook het dubbele cluster vind ik zonder problemen.

Dan komt ineens Jupiter boven de horizon. Een oranje schijf kruipt langzaam naar boven. De maantjes zijn nog niet zichtbaar maar hij begeleidt ons, de hele weg naar huis…..

Groningen 15-08-10  0.30 – 0.45  10×50 Bresser

 Een beetje warm aangekleed en heerlijk achterover met de verrekijker en het blote oog.

Echt genoten met de bino van een sterrenhoop rond Mirphak (a Per) genaamd Mel (Melotte) 20, ook wel het Alpha Perseï Moving Cluster.

En dan de “verlovingsring”. Een asterisme in de vorm van een ring, met Polaris als de diamant. Niet erg helder maar toch goed zichtbaar. Aangezien Polaris nagenoeg stil staat, kun je de ring in de loop van de nacht zien draaien om de Poolster.

 Ook nog even langs het dubbele cluster h en x Perseï, die met het blote oog al zichtbaar waren als een vaag vlekje.