• De honderd gepasseerd

    Gasteren 08/09-08-2015 22:30 – 01:30 10″ dob  seeing en transparantie goed.

    Een lekker nachtje waarnemen in het veld met een goede opkomst! Maar liefst 6 leden waren aanwezig: Bob, Gerard, Michaël, Jan Willem, Arie en ik.

    Jan Willem was druk met astrofotograferen, Gerard deed zowel fotografie als waarnemingen, Bob was er met zijn 30cm dob, Michael met zijn 10cm ED en ik met mijn 25cm dob. Arie had een verrekijker bij zich en was vooral benieuwd naar hoe het toeging op zo’n starparty en heeft met iedereen een praatje gemaakt en door verschillende kijkers gekeken.

    Het was een hele mooie heldere nacht, al was er af en toe wat optrekkende mist, maar dat verdween later ook weer.

    Ik ging vanavond vooral voor wat nieuwe Messiers in de lage regionen, met name in Boogschutter.

    De eerste die ik vond was M30. De buis was bijna horizontaal maar toch was deze bolhoop goed zichtbaar.

    M75 was mijn tweede nieuwe M en daarmee completteerde ik de 100! Deze bolhoop heeft een hele heldere scherpe kern met een waas aan sterretjes er om heen.

    Maar ik was nog helemaal niet klaar en ging door met M55, een hele grote bolhoop, niet zo duidelijk en niet compact maar vooral erg groot.

    M20, de Trifidnevel met behulp van Bob en het UHC filter liet zich ook zien en M24 zag ik nog. Een tamelijk klein gebiedje vol met hele fijne sterretjes. Een sterrenwolk, heel bijzonder.

    Verder heb ik nog een 4-tal nieuwe Herschel 400 weten te spotten H 329, 327, 334, 333 en nog een handjevol oude bekenden bekeken. Vooral planetaire nevels (Katteoog, Blue Snowball, Saturnusnevel)

    Enkelen van die oude bekenden had ik nog niet met de 10 inch dob gezien, nl. M9, 102, 109. En ook MIrach’s Ghost nog mee genomen. Alles heb ik bekeken met 13mm Hyperion, wat een vergroting van 90x gaf.

    Bij Bob heb ik de komeet C/2015 F4 Jacques nog gezien en die heeft Gerard nog gefotografeerd.

    Afgesloten heb ik met Uranus, mijn favoriete planeet. Hij was mooi vaalblauw zichtbaar en er stond een sterretje naast zodat het leek alsof er een maantje bij Uranus zichtbaar was.

    Toen we weggingen kwam net de maan op en die geelrode banaan heeft ons de weg naar huis toe begeleidt.

    Ik vond het een fantastische avond en met 5 nieuwe Messiers ben ik meer dan tevreden.

  • Nieuwe montering, zon en sterren

    Groningen, 21-07-’15 13cm SW

    Ik heb een nieuwe montering aangeschaft. Tot nu toe had ik de 13 cm buis op een AZ4 montering met daar bovenop de lunt gemonteerd. Al met al was dit eigelijk een beetje teveel van het goede voor de montering.

    Dus maar besloten er een montering bij te kopen. Het gebruiksgemak van de azimuntale montering beviel me erg goed dus ben ik in die hoek gaan zoeken. Daar kwam ik een GSO montering tegen. De zgn. GsAZ. Hij heeft fijnstelschroeven met een wormwieloverbrenging en daar zag ik het voordeel wel van in en dat bleek ook in de praktijk. 

    Ook de arm waar de buis in gehangen wordt, is verstelbaar waardoor zenit goed bereikt kan worden.

    Afgelopen dinsdag was het overdag redelijk onbewolkt dus de 13cm op de nieuwe montering maar eens op de zon gericht. Alles even naar mijn eigen smaak afgesteld en ik kon “los”.

    Mooie zon met enkele kleine zonnevlekjes, maar het grote voordeel van deze montering is dat je door die fijne knoppen heel gemakkelijk kunt volgen!

    De lunt er ook bij gezet en er waren enkele prachtige protuberansen en filamenten te zien.

    De voorspelingen gaven voor ‘s nachts opklaringen, dus heb ik de 13cm maar buiten laten staan.

    Tegen kwart voor 12 ben ik begonnen en wat had ik een geluk!! Super omstandigheden. Heel transparant, best een goede seeing, niet vochtig en lekker warm.

    Ook viel het me mee dat het toch al weer wat donkerder werd.

    Ik ben begonnen met M13, M57 en Albireo. Lekker even genieten en wennen aan de nieuwe handelingen van de montering,

    Daarna wat objecten die ik met de 13 cm nog niet had gezien: M29, M39, M52, M56, gamma Delfi om maar eens een paar te noemen. Toen bleek nog een ander voordeel van de wormwiel overbrenging. Het zoeken ging een stuk gemakkelijker! Eerst grofweg richten op het gebied waar ik wil zijn en dan d.m.v. de fijnstelknoppen mooi langzaam door het gebied bewegen, heerlijk wat ging dat goed. 

    Kortom ik ben zeer tevreden met deze aanschaf en vooral met het waarneemcomfort. Een heerlijke stimulans om nog weer meer te gaan waarnemen.

  • Dubbelplaneten

    Slochterdiep 30-06-’15 SW 130 22:00 – 0:00 

    Samen met Michaël er op uit getrokken om een schitterende nauwe samenstand van Venus en Jupiter te bekijken.

    In een heerlijke rustige omgeving, met horizon rondom, hebben we gekeken naar deze conjunctie. De twee planeten bevonden zich op slechts 22 boogminuten van elkaar, het leken wel dubbelplaneten.

    Wat een mooi schouwspel. Met een vergroting van 80 keer pasten ze nog in één beeldveld en ook al was het niet donker er was veel te zien.

    Venus heel mooi in fase, Jupiter met de wolkenbanden en 4 maantjes. Ook nog een nagenoeg volle maan erbij.

    Terwijl we even op de dijk klommen om de samenstand nog te kunnen bekijken, want ze zakten tamelijk snel onder de horizon, zagen we toen we ons omdraaiden, ineens nog een heldere “ster”. Saturnus! Allebei totaal niet aan gedacht dat die nu in het veld ook weer goed te zien zou zijn, dus hebben we onze kijkers daar maar eens opgericht.

    Een zeer strak beeld van Saturnus en zijn ringen helemaal open. Titan er nog bij wat een genot.

    Daarna ook nog de mooie dubbelster Graffias bekeken, kortom een zeer geslaagde en mooie avond onder een aangename temperatuur.

    Samenvattend dus 3 planeten gezien, 6 manen en een dubbelster.

  • M6, The Butterfly

    Midsland aan Zee, 15-05-’15  SW130, 0:10 – 2:10

     Een mooie geslaagde waarneemnacht op Terschelling!

    Al was het aan het begin van de avond nog flink bewolkt de weersvoorspellingen zeiden opklaringen in het noorden, dus vanacht moest het gebeuren.

    En het is gebeurt en hoe!!! 

    Om middernacht ben ik begonnen. Wat een hemel, wat een sterren, je raakt haast het overzicht kwijt in deze sterrenpracht.

    Eén heldere “ster” sprong er toch direct uit. Saturnus. Daar lekker mee begonnen. De ringen helemaal open, Titan erbij, wat een pracht. 8 Jaren geleden was het mijn eerste object, ook hier op Terschelling met een 7 cm. Nu dan met 13 cm en uiteraard is dat een heel verschil (ook mijn waarnemingervaring zal daar aan bijdragen  😉 ).

    Schorpioen (althans het bovenstuk) is ook al weer zichtbaar en daar onderin, zitten mijn doelen voor vanavond. Wauw wat is het transparant, ik kan tot de horizon nog sterren zien. Maar de door mij gewenste objecten zitten laag, dus moet ik nog geduld hebben.

    Eerst maar eens de komeet proberen. Bijna direct gevonden, zo vanuit Cepheus naar Polaris. Onmiskenbaar. Wel een beetje zwakker dan een paar maanden geleden maar Lovejoy nog steeds met een flinke coma en een mooie scherpe kern. Uiteraard ook al in de zoeker te zien.

    Dan allerlei bekende objecten. Met mijn 13 cm SW op een AZ4 montering kan ik gewoon rustig de hemel afzwiepen. Van links naar rechts, overal waar ik me objecten herinner lekker bij langs gegaan. Jupiter, NGC 2903 zo helder. M57, dubbele dubbel, M27, Albireo, Cor Caroli, M63, oh het is allemaal zo prachtig! Mel 111 gewoon weer duidelijk met het blote oog, zucht….

    Nu is het dan tijd voor de lage regionen. Eerst maar naar Antares, vandaar uit is M4 zo gevonden. Heldere grote bolhoop, prachtig.

    En dan maar zwiepen langs de horizon op zoek naar M6 en M7. Het duurt wel even maar daar vind ik dan M6. Wat een prachtig open cluster is dat. Het zogenaamde Butterfly cluster. In het midden zeer compact met enige tientallen hele fijne sterretjes en twee heldere erbij (de ogen op steeltjes van de vlinder) en ik zie wat neveligheid om één van die twee heldere sterren. Het is echt een prachtig object!

    Daaronder moet zich dan nog M7 bevinden en ik heb er toch wel naar gezocht, maar hij stond te laag en helaas kwam tegen half drie de bewolking opzetten dus ben ik gestopt.

    Maar wat een genot en op zo’n locatie is 13 cm toch al heel veel opening. 

    Zeer koud, maar ook heel erg tevreden ben ik mijn bedje ingekropen. Weer een Messier die ik van mijn lijstje kan afstrepen, al wil ik hem zeker nog wel weer zien, een erg mooi cluster!

    Ook al is mijn vakantie nog niet voorbij, mijn astronomische wensen zijn hier nu al zeer bevredigd en wie weet wat er nog komt.

  • Een goedmakertje

    Gasteren 20-04-2015 25cm dob, 22:15 – 23:55

    Nadat ik vrijdag 17 april een oproep om het veld in te gaan had laten schieten, met het idee dat ik zaterdag wel zou gaan, moest het gisteravond (maandag) worden goed gemaakt.

    Die bewuste zaterdag bleek uiteindelijk helemaal bewolkt te zijn en kreeg ik verslagen te lezen van de vrijdag van Bob, Gerard en Niels (die er ook nog even wat sadistische fotootjes er bij plaatste), over het waarnemen van M83. Een Messier-object die hier in Nederland heel laag aan de horizon staat en waarvan de kans klein is dat de omstandigheden eens zo goed zijn dat je hem in Drenthe kunt “pakken”. En vrijdag waren die omstandigheden dus blijkbaar ideaal gebleken.

    Daardoor was ik uiteraard zeer gemotiveerd om dit ook te kunen beleven. 

    Gezien de maan weer begint op te komen en de dagen weer gaan lengen, de stoute schoenen aangetrokken en een oproepje  gedaan om dan maar gisteravond te gaan kijken. Een soort goedmakertje dus.

    Bob, Gerard en Niels hadden er ook wel weer zin in en zo kwam het dat we gisteravond in Gasteren terecht zijn gekomen.

    Aan het begin van de avond waren er nog wat sluiers en twijfels, maar we hebben allemaal doorgezet en daar geen spijt van gekregen! Aangekomen waren de sluiers weg en konden we genieten van een prachtige Venus met daaronder een heel jong maansikkeltje. Het asgrauw schijnsel (weerkaatsing van het aardse licht op de maan) was prachtig te zien.

    Ik ben begonnen met Jupiter, altijd leuk en zo kunnen de ogen wat wennen en de donkerte wat toenemen.

    M3 er even achteraan, een mooi opgeloste bolhoop.

    Dan is mijn geduld ten einde en ga ik naar het Virgocluster. Hier zit ik al een tijd op te wachten. Maagd is een sterrenbeeld vol met sterrenstelsels die deel uitmaken van het zogenaamde Virgocluster en daar wil ik nu wel eens doorheen “vliegen”.

    Geleerd van de vorige keer, waarbij ik een lijstje had gemaakt met de gewilde Messiers van beneden naar boven, nu dus de hoogste M het eerst. Dat was M88, een verassend helder stelsel. Langwerpig met een heldere kern.

    Daarna volgden nog twee stelsels en toen “de ogen” van de Maagd. Twee heldere witte pluizebollen staan daar temidden van nog enkele sterrenstelsels je aan te kijken vanuit de ruimte. En dan die stelsels er nog omheen, ik geniet! Dit is het Virgocluster  🙂 

    De ogen bestaan uit NGC 4438 en NGC 4435, zijn tevens twee leden van de Herschel 400 lijst, dus die kon ik al mooi weer afstrepen.

    Er trekt mist op dus gooi ik mijn lijst weer om en begin nu eerst onderin Maagd en Raaf zolang het nog kan. Daar pak ik M104 mee, het Sombrerostelsel. Wauw, zo mooi, zo scherp. Veel details zijn zichtbaar bij dit edge-on stelsel. Wat mooi!

    De lage M68, een bolhoop kan ik dan ook nog ontwaren, maar die beruchte M83 gaat vanavond niet lukken.

    Maar het mag de pret niet drukken. Ik heb zeer veel mooie objecten gezien en enorm genoten.

    Bij Bob nog een schitterende Katteoognevel in zijn 30cm dob. Fantastische afsluiter!

    Ik ga dan weg, Niels ook. Gerard en Bob zetten nog even door.

    Totaalscore van deze bonusavond zijn 11 nieuwe Messiers: M88, M90, M91, M84, M104, M61, M 59, M 89, M87, M86 en M68 en 7 nieuwe Herschel 400.

    Onder de oude bekenden heb ik nog naar M13, M3  en M97 gekeken.

    Al met al een fantastische avond gehad, ik heb zeer genoten. 

  • Matig maar gezellig avondje in Kienveen

    Kienveen, 11-04-2015 21:15 – 23:20  10″ dob

    Na een oproep op het forum van VWS Noord-Drenthe en enig overleg vanwege de weersomstandigheden, ben ik toch afgereisd naar het Drentse Kienveen.

    De omstandigheden waren buitengewoon matig, veel sluiers, maar toch ook nog wel een redelijke transparante hemel af en toe.

    Bob, Niels en ik waren tegen kwart over 9 aanwezig en na het opbouwen konden we mooi naar Venus kijken ( het was toch nog schemerig) die nog tamelijk hoog stond en mooi zijn fase te zien gaf.

    Daarna Jupiter, waar vooral in de NEB aardig wat deatails zichtbaar waren. Twee maantjes aan weerszijden van de gasreus.

    Dan toch nog wat deepskywerk want Leeuw was op dat moment niet bedekt door sluiers en daar heb ik nog een 6 tal, voor mij nieuwe, Herschel 400 weten te bekijken. ( te weten: H 124, 155, 159, 163, 168 en 169).

    Daarna kwam Maagd eindelijk wat hoger (waar ik eigelijk mijn zinnen op had gezet, om het Virgocluster wat uit te kammen), maar helaas kwamen sluiers daar af en aan.

    Eerste doel was Porrima te scheiden. Het wilde maar niet lukken, ik zag wel dat ze dubbel waren maar kon maar geen clean split krijgen. Tot na een kwartiertje ofzo. Ineens was het transparant en kwam de dubbel mooi strak te voorschijn en kreeg ik een duidelijke scheiding tussen de twee sterren te zien. Mooie dubbel, beide wit en erg nauw.

    Ook kon ik daarna nog 3 nieuwe M’s aan mijn lijstje toevoegen. M49, M 58 en M60, waarbij M49 toch erg opviel door zijn helderheid en grootte.

    De temperatuur was zeer aangenaam en het was ook niet erg vochtig en samen met mijn medewaarnemers een leuke avond gehad!

  • De Herschels

    William (Friedrich Wilhelm) Herschel (1738 – 1822) was o.a. een beroemd  astronoom, musicus en componist.

    Hij bouwde zelf telescopen en sleep zijn eigen spiegels.

    Hij catalogiseerde vele dubbelsterren, nevels en clusters. Ontdekte Uranus,  twee  manen bij deze planeet (Oberon en Titania) en twee manen bij Saturnus  (Enceladus  en Mimas).

    Hij bedacht de termen “asteroïde” en “planetaire nevel”.

    En won de Copley Medal.

    Samen met zijn zuster Caroline Herschel (1750 – 1848) catalogiseerde hij vele  dubbelsterren en nevels.

    Als Caroline niet hoefde te werken voor haar broer, “sweepte” ze zelf de hemel  af en  ontdekte onder meer 8 kometen. Ze gebruikte hiervoor een reflector  telescoop met  een brandpuntsafstand van 69 cm, die haar broer William voor  haar bouwde.

    Ook ontdekte ze M110, een buur van M31, het Andromeda stelsel.

    Zij was de eerste vrouwelijke wetenschapper die betaald werd voor haar werk.  Ook  was ze de eerste vrouw die de Gold Medal kreeg van de Royal  Astronomic Society.

    John Herschel (1792 – 1871), Wiliam’s zoon, publiceerde de catalogus van zijn  vader  en tante, die werd aangevuld door L.E. Dreyer (de NGC catalogus).

    John bracht ook de zuidelijke hemel in kaart.

    En gaf namen aan 7 manen van Saturnus en aan 6 manen van Uranus.

    Hij won de Gold Medal van de Royal Astronomic Society twee keer, de Coply  Medal  en vele andere eerbetonen waaronder het recht de tilel “Sir” te dragen.

    Hij bedacht de term fotografie.

    L.E. Dreyer  (1852 – 1926) was een Deens-Ierse astronoom.

    Hij is vooral bekend van de NGC catalogus, de New General Catalogue, die hij  samen  met John Herschel publiceerde.

    Ook publiceerde hij de IC catalogus (Index Catalogue).

    En won de Gold Medal van de Royal Astronomic Society.

  • Herschels Telescopen

    Herschel Telescoop 

    Een 40 ft (12 mtr 20) reflector met een 47 inch (1 mtr 20) hoofdspiegel.

    Herschel Telescoop

    Replica in de William Herschel Museum in Bath van een telescoop, vergelijkbaar met die waarmee William Herschel Uranus ontdekte. Een 7 ft  ( 2 mtr 13) reflector met een 6,2 inch (16 cm) hoofdspiegel. 

    Telescoop 7 ft  ( 2 mtr 13) reflector met een 6,2 inch (16 cm) hoofdspiegel

    De telescoop die William bouwde voor Caroline in 1795.

    Deze telescoop heeft een brandpuntsafstand van 69 cm. en een opening van 11cm.

    De telescoop die William bouwde voor Caroline in 1795
  • Certificaten

    Voor het succesvol observeren en loggen (bij Deepskylog.be) van 25 Messier-objecten kun je het bronzen Messier certificaat verdienen. Bij het loggen van 50 objecten verdien je een zilveren en bij alle 110 een gouden Messier certificaat.

    11 december 2010

    Voor het loggen van 25 messier objectjen heb ik het bronzen certificaat verdient.

    10 december 2011

    Voor het loggen van 50 messier objectjen heb ik het zilveren certificaat verdient.

    21 februari 2019

    En voor het loggen van alle 110 Messierobjecten het gouden certificaat.

  • Komeet C/2014 E2 Jacques

    Groningen 26-08-’14 SW 13cm  23:15 – 23:45

    Er is bewolking dat wat optrekt vanuit het zuiden. Toch is de achtergrond, met name in het oosten, lekker zwart. Heel veel sterren zijn zichtbaar. Eindelijk weer eens genieten. 7 Juni was de laatste keer!

    Het grote doel voor vanavond was de komeet Jacques. Hij bevindt zich momenteel in Cassiopeia richting Cepheus. Ik verheug me er al de hele dag op om hem te gaan bekijken.

    En het is gelukt! Mijn 6e komeet. Met een vergroting van 38 keer gemakkelijk te vinden. Een grote diffuse vlek, nagenoeg geen kern, maar wel wat helderder naar binnen toe. Weinig staart te herkennen. Hij staat precies tussen twee sterretjes in en elke tien minuten kan ik duidelijk een verplaatsing waarnemen. Wat een snelheid! Met 81 keer wordt hij beduidend groter in het oculair.

    Verder nog van allerlei open sterrenhopen bekeken, lekker hoor.

    Op 27-08-’14 zie ik de komeet nogmaals, en nu in mijn 25 cm dobson. Hij is al erg verplaatst en zit al in Cepheus. Nu is er ook meer kern te zien en daaromheen erg diffuus en groot.

    Hij staat nu redelijk dichtbij een Planetaire Nevel, NGC 7354, en die neem ik gelijk even mee. Goed zichtbaar en duidelijk te herkennen als Planetaire Nevel. Hij komt er goed uit met 150 keer, een mooi groot bolletje, geen structuur en geen kleur te herkennen.

    Verder nog veel open clusters bekeken en geëindigt met de Blue Snowball. Een mooie Planetaire Nevel en zo blauw! Werkelijk schitterend, daarna ga je wel met een glimlach in bed. Eye-candy is dat.

    Helaas kwam Uranus nog niet hoog genoeg.